25η Νοέμβρη 2021
Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών
Η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 1999 ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, προκειμένου ν’ αναδείξει ένα σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα παραβίασης ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία υπογράφηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2017, αποτελεί το πρώτο διεθνώς νομικά δεσμευτικό κείμενο του είδους του, καθώς τα κράτη που την επικυρώνουν πρέπει να ακολουθούν ενδελεχή κριτήρια για την πρόληψη της έμφυλης βίας, την προστασία των θυμάτων και την τιμωρία των αυτουργών.
Τι σημαίνει “βία κατά των γυναικών”;
Ο όρος «βία κατά των γυναικών» περιλαμβάνει κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα ή είναι δυνατό να έχει ως αποτέλεσμα, τη σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτό προκύπτει στη δημόσια, είτε στην ιδιωτική ζωή. Πρόκειται για ένα φαινόμενο με το οποίο εκφράζεται η ιστορικά διαπιστωμένη ανισότητα στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους.
Γιατί χρειάζεται η να λάβουν συστηματική δράση τα κράτη για τη βία κατά των γυναικών;
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία. Μια γυναίκα είναι επίσης πολύ πιο πιθανόν από έναν άνδρα να δολοφονηθεί από τον σύντροφό της ή από ένα συγγενικό πρόσωπο. Τα εγκλήματα που συμπεριλαμβάνουν βία ενάντια στις γυναίκες είναι μεταξύ αυτών που καταγγέλλονται λιγότερο και είναι λιγότερο πιθανά να καταλήξουν σε καταδίκη του θύτη. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι μια σειρά από αρνητικές συνέπειες σε οικογένειες και κοινότητες, σε μια κοινωνιο-οικονομική κλίμακα.
Ο ΟΗΕ, ήδη από τον Ιούνιο του 2020, προειδοποίησε για μια ακόμη, σκιώδη πανδημία, μαζί με αυτήν του κορωνοϊού: την παγκόσμια αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Για πολλές γυναίκες και παιδιά, το σπίτι δεν είναι ένα ασφαλές μέρος και δυστυχώς οι πολιτικές απομόνωσης και περιορισμού που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας είχε ως συνέπεια την περαιτέρω αύξηση του κινδύνου και την έκθεσή τους σε όλες τις μορφές έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Πράγματι, από το ξέσπασμα της πανδημίας covid-19, οι τηλεφωνικές γραμμές στήριξης και οι ξενώνες φιλοξενίας σε όλη την Ευρώπη έχουν αναφέρει μια ανησυχητική αύξηση στις κλήσεις από γυναίκες που βρίσκονται σε κίνδυνο. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που καταγράφηκαν από 1/1/2019 έως 31/10/2020, η μορφή βίας που καταγγέλεται από εξυπηρετούμενες γυναίκες είναι ενδοοικογενειακή σε ποσοστό 84%.
Τον Νοέμβριο του 2020 δημοσιεύθηκε από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, τον αρμόδιο κρατικό φορέα για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, η 1η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, στις διάφορες σωματικές, ψυχολογικές, σεξουαλικές και οικονομικές μορφές βίας κατά των γυναικών, έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια και η έμφυλη βία στον κυβερνοχώρο. Αν και η διαδικτυακή βία μπορεί να επηρεάσει τόσο τις γυναίκες όσο και τους άνδρες, οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν διαφορετικές και πιο τραυματικές μορφές βίας στο κυβερνοχώρο. Υπάρχουν διάφορες μορφές διαδικτυακής βίας εναντίον γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης της διαδικτυακής παρενόχλησης, της διαδικτυακής παρακολούθησης και της μη συναινετικής/εκδικητικής πορνογραφίας.
Η Αντιμετώπιση της Έμφυλης Βίας στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, περιλαμβάνει ένα δίκτυο 43 δομών που παρέχουν δωρεάν ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική συμβουλευτική αλλά και ασφαλή διαμονή στις γυναίκες-θύματα έμφυλης βίας, τηρώντας το απόρρητο.
Επιπλέον, η Γραμμή SOS 15900 είναι µια υπηρεσία εθνικής εµβέλειας που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες θύµατα βίας ή σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν άµεσα µ’ έναν αρμόδιο φορέα. Τη γραμμή στελεχώνουν ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας σε 24ωρη βάση, 365 µέρες το χρόνο, με αστική χρέωση. Ταυτόχρονα υπάρχει δυνατότητα ηλεκτρονικής επικοινωνίας των γυναικών µέσω της διεύθυνσης e-mail: sos15900@isotita.gr.
Συμπληρωματικά, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και η Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, έχουν ξεκινήσει μία εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών για τη βία κατά των γυναικών, με κεντρικό μήνυμα: “Λέξεις μαχαίρια”, που απευθύνεται στις γυναίκες θύματα βίας, αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον τους, θέλοντας να υπενθυμίσει ότι «από ένα σημείο και έπειτα, κάποιες λέξεις γίνονται μαχαιριές». Το βίντεο της εκστρατείας είναι διαθέσιμο εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=NV8iD8XFiEk.
Στο Κέντρο Πρόληψης “Άρηξις” θεωρούμε ότι θα πρέπει να είναι στις άμεσες προτεραιότητες του κρατικού μηχανισμού η ανάληψη ευθύνης με συντονισμένο τρόπο και η κατάλληλη χρηματοδότηση για:
- την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση τόσο του γενικού πληθυσμού όσο και στοχευμένων ομάδων, όπως των μαθητών και μαθητριών των σχολείων και των ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ώστε να σταματήσουν να αναπαράγονται τα στερεότυπα λόγω φύλου,
- την εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων πρόληψης και εκπαίδευσης,
- την εξειδίκευση των επαγγελματιών που εργάζονται σε ιατρικές, κοινωνικές, νομικές υπηρεσίες και την αστυνομία για την αναγνώριση και κατάλληλη διαχείριση του προβλήματος,
- την ουσιαστική προσωπική και κοινωνική ενδυνάμωση και ενθάρρυνση των γυναικών ώστε να μη μένουν εγκλωβισμένες στη σιωπή αλλά να τους δίνεται η δυνατότητα να αναζητούν βοήθεια απευθυνόμενες σε φιλικές προς εκείνες υπηρεσίες,
- την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τις γυναίκες ωφελούμενες και τα παιδιά τους.
Πηγές:
https://www.un.org/en/observances/ending-violence-against-women-day
https://www.unodc.org/unodc/en/justice-and-prison-reform/new-gender-in-the-justice-system-vaw.html
https://isotita.gr/thlefoniki-grammi-sos/
Για το Κ.Π. "Άρηξις", Αλεξάνδρα Χαβιάρα (Ψυχολόγος)
Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας “Άρηξις”
Δήμων Αγίας Βαρβάρας, Αιγάλεω, Χαϊδαρίου
Σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ και την Περιφέρεια Αττικής
Διεύθυνση: Σμύρνης 28 (2ος όρ.), Αιγάλεω, τηλ: 210 5313243 / e-mail: kp.arixis@yahoo.gr
kentroprolipsisarixis.blogspot.com / fb: kp.arixis / ig: kparixis